Hesperian Health Guides
Utoaji mimba salama na usiyo salama
HealthWiki > Pale ambapo Wanawake hawana Daktari > Sura ya 15: Utoaji mimba na matatizo yanayotokana na utoaji mimba > Utoaji mimba salama na usiyo salama
Yaliyomo
Utoaji mimba unakuwa salama kama:
- Utafanywa na mfanyakazi wa afya ambaye amepitia mafunzo na mwenye uzoefu.
- Utafanyika kwa kutumia vifaa sahihi.
- Utafanyika katika mazingira masafi. Kila kinachoingizwa ukeni na kwenye kizazi (tumboni) lazima kiwe kimetakaswa ili kuua wadudu wote.
- Hauzidi miezi 3 (wiki 12) baada ya hedhi ya mwisho.
Utoaji mimba unakuwa siyo salama kama utafanyika:
- Na mtu ambaye hajapitia mafunzo ya utoaji mimba.
- Kwa kutumia vifaa au dawa zisizo sahihi.
- Katika mazingira yasiyo masafi.
- Ujauzito ukiwa umezidi miezi 3 (wiki 12), isipokuwa kama utafanyika katika kituo cha afya au hospitali ambayo ina vifaa maalum.
Vifo kutokana na utoaji mimba usiyo salama
 |
Kati ya wanawake 100,000 wanaopata huduma ya utoaji mimba salama, ni 1 tu ambaye hupoteza maisha. |
 |
|
| Lakini kati ya wanawake 100,000 ambao wanatoa mimba kwa njia zisizo salama kati ya 100 na 1000 watapoteza maisha. |
|
Duniani, inakadiriwa vitendo vya utoaji mimba milioni 46 hufanyika kila mwaka na mara nyingi wanawake hunusurika, hata kama sehemu kubwa ya vitendo hivyo haviruhusiwi kisheria. Lakini utoaji mimba usiyo salama unaweza kusababisha kifo, au matatizo mengine kama vile maambukizi, maumivu ya kudumu, na ugumba.
Wanawake wanapokata tamaa mara nyingi hujaribu kutafuta njia za kukatisha ujauzito. Epuka njia zifuatazo. Ni hatari sana.
Epuka utoaji mimba usiyo salama. Jaribu kuzuia mimba isiyotakiwa kabla haijatokea.
- Usiingize vifaa vyenye ncha kali kama vile vijiti, waya au mirija ya plastiki ukeni au kwenye kizazi (tumboni). Vitu hivyo vinaweza kutoboa au kujeruhi tumbo na kusababisha kuvuja damu na maambukizi hatari.
- Usiweke dawa za mitishamba au mimea ukeni au tumboni. Vitu hivyo vinaweza kuunguza au kukudhuru vibaya, na kusababisha uharibifu wa viungo vya ndani, maambukizi, na uvujaji damu.
- Usiweke vitu kama vile vinavyobabua, majivu, sabuni, au mafuta ya taa ukeni au tumboni. Pia kamwe usinywe vitu hivyo.
- Usitumie dawa au tiba za asili katika vipimo vikubwa ili kutoa mimba (iwe kwa njia ya mdomo au kupitia ukeni). Kwa mfano, kutumia dawa nyingi ya malaria (krolokwini) au dawa za kusimamisha damu kutoka baada ya kujifungua (ergometrine, oxytocin) kunaweza kusababisha kifo hata kabla mimba haijatoka.
- Usipige tumbo lako au kujirusha chini kwenye ngazi. Hii inaweza kusababisha majeraha na uvujaji damu ndani ya mwili wako, lakini usisababishe mimba kutoka.
Upatikanaji wa huduma salama ya utoaji mimba
Mwanamke anapokabiliwa na mimba isiyotakiwa, anapaswa kuwa na fursa ya kupata huduma salama na ya kisheria ya utoaji mimba. Lakini sheria juu ya utoaji mimba hutofuatiana kati ya nchi moja na nyingine.
Hata kama utoaji mimba hauruhusiwi kisheria, mwanamke kwa kawaida anaweza kupata msaada wa daktari kwa ajili ya matatizo ambayo hutokea baada ya jaribio la kutoa mimba. Mara nyingi ni vigumu kutofuautisha kati ya utoaji mimba wa makusudi au mimba kuharibika kwa bahati mbaya, isipokuwa kama kuna kitu au vitu ambavyo viliachwa tumboni.
Utoaji mimba kisheria. Kama utoaji mimba utaruhusiwa kisheria, mwanamke anaweza kuingia, bila kikwazo, kwenye kiliniki au hospitali, kulipa ada, na kupata huduma salama ya utoaji mimba. Katika nchi mahali ambapo utoaji mimba unaruhusiwa kisheria, ni mara chache mwanamke kuugua au kufariki kutokana na matatizo yanayosababishwa na utoaji mimba.
Utoaji mimba kisheria katika baadhi ya nchi. Katika baadhi ya nchi, utoaji mimba huruhusiwa kisheria tu kwa sababu kadhaa, kama vile:
- Kama mwanamke amepata ujauzito kutokana na kubakwa au amefanya ngono na mwanafamilia wa karibu (ndugu wa damu wa karibu).
- Kama daktari atasema mimba hiyo itahatarisha afya ya mama.
Lakini huduma ya utoaji mimba salama mara nyingi haipatikani kwa urahisi, hata kwa sababu zilizoelezwa juu. Madaktari na wafanyakazi wa afya wanaweza kutokuwa na uhakika sheria inasema nini. Wanaweza kutokuwa tayari kutoa huduma hiyo kwa uwazi, au wanaweza kudai fedha nyingi. Na wanawake wanaweza kutojua iwapo utoaji mimba unaruhusiwa kisheria katika nchi yao au kama huduma salama inapatikana.
Utoaji mimba usiyoruhusiwa kisheria. Kama utoaji mimba hauruhusiwi kisheria, wote-wanawake wanaotoa mimba na wale wanaosaidia kuzitoa wanaweza kushitakiwa. Katika sehemu nyingi hili halifanyiki. Lakini mahali ambapo utoaji mimba hauruhusiwi kisheria, wanawake wengi hufariki kutokana na utoaji mimba usiyo salama na mimba zisizo salama. Fedha ambayo ingetumika kwa ajili ya kuboresha huduma za afya kwa wanawake badala yake hutumika katika kutibu matatizo makubwa ya kiafya yanayohusiana na utoaji mimba usiyo salama.
Kamwe usichukulie moja kwa moja kwamba utoaji mimba hauruhusiwi kisheria katika jamii yako. Jaribu kutafuta ukweli -sheria zinasema nini katika nchi yako. Inaweza kuwa rahisi zaidi kuzizunguka sheria hizo hizo kuliko kujaribu kuzibadili. Hata kama utoaji mimba hauruhusiwi kisheria, huenda kukawa na watu wanaotoa huduma salama ya utoaji mimba. Huduma salama ya utoaji mimba inaweza kukusaidia kuokoa maisha na kukuepusha kifo.
Vikwazo vingine katika kupata huduma ya utoaji mimba salama: Hata kama utoaji mimba unaruhusiwa kisheria au la, ni vigumu kupata huduma salama ya utoaji mimba kwa sababu ni ghali sana, ipo mbali sana, au kwa sababu sheria zinachanganya, au kuna fomu au makaratasi kibao ya kujaza.
Sababu hii mara nyingi hufanya upatikanaji wa huduma salama ya utoaji mimba kuwa mgumu kwa wanawake wenye uwezo mdogo, au ambao hawaujui vizuri mfumo wa afya. Bahati mbaya, sehemu nyingi, wanawake pekee ambao wanaweza kupata kwa urahisi huduma salama ya utoaji mimba ni wale wenye uwezo wa kumlipa daktari binafsi.