Hesperian Health Guides
Mfumo wa matibabu
HealthWiki > Pale ambapo Wanawake hawana Daktari > Sura ya 3: Mfumo wa utoaji huduma za afya > Mfumo wa matibabu
na wauguzi
| Siyo kila jamii ina ngazi zote za utoaji huduma za afya. Hata hivyo, huduma tofauti zilizopo, zikiwa na uratibu mzuri, zitawasaidia wanawake (na wagonjwa wengine) kupata huduma bora zaidi za afya. |  |
madaktari,wauguzi, na wataalam katika tasnia mbalimbali za afya |
Huduma muhimu za afya
Mfumo wa utoaji huduma za afya hutoa huduma mbalimbali tofauti. Baadhi ya huduma kama vile upasuaji, "X-ray au Ultrasound" , eksirei, na upimaji magonjwa kwa kutumia mashine za mawimbi sauti yasiyosikika kwa sikio la binadamu (Ultrasound) hupatikana tu kwenye hospitali. Lakini huduma zifuatazo ambazo wanawake wanazihitaji zinapaswa kutolewa kwa gharama nafuu katika ngazi zote za jamii:
- Elimu na taarifa za afya ili kila mmoja aweze kufanya maamuzi sahihi kuhusu afya yake , kuweza kutafuta tiba sahihi kwa matatizo ya afya na kuzuia maradhi.
- Chanjo inayoweza kuzuia maradhi mengi, yakiwemo pepopunda, surua, dondakoo, kifaduro, kupooza, kifua kikuu, na homa ya ini (hepatitis).
- Huduma kwa ajili ya wajawazito (kabla ya kujifungua) ili kumsaidia mwanamke aweze kugundua na kutibiwa matatizo ambayo yanaweza kuwa yanamdhuru yeye na mtoto wake aliye tumboni kabla hayajawa makubwa.
- Huduma ya uzazi wa mpango na nyenzo zake . Huduma ya uzazi wa mpango inaweza kuwasaidia wanawake na wanaume kudhibiti idadi ya watoto watakaowazaa, na pia kuacha muda wa kutosha kati ya mtoto mmoja na mwingine.
- Uchunguzi wa afya afya ili kusaidia kugundua na kutibu magonjwa mapema yakiwemo upungufu wa damu (anemia), shinikizo la juu la damu, na maambukizi kwa njia ya ngono vikiwemo VVU.
Vipimo huweza kutoa taarifa zaidi juu ya chanzo cha tatizo la afya. Baadhi ya vipimo kama kipimo cha saratani (pap test) huhitaji mafunzo ya kitaalam lakini hakihitaji vifaa ghali. Kipimo hiki kinapaswa kutolewa katika ngazi zote za jamii.
Baadhi ya vituo vya afya vina maabara zenye vifaa vyenye uwezo wa kutoa majibu ya vipimo vya matatizo ya afya tofauti. Hata hivyo, mara nyingi mwanamke hutakiwa kwenda hospitali kubwa kupata huduma hii.
Baadhi ya huduma za afya hupatikana hospitalini tu. Kama mwanamke atakuwa na ugonjwa mkubwa, matatizo kuhusiana na kujifungua au mimba kutoka, au kama atahitaji upasuaji, mara nyingi atahitaji kupelekwa hospitalini haraka.
Bila kujali ni wapi unakwenda kupata huduma ya afya, unapaswa kutibiwa kwa heshima.
Watu wote wanaokuhudumia kiafya wajitahidi kadri wawezavyo kukupatia :
- Fursa ya kupata huduma Kila mtu anayehitaji huduma ya afya anapaswa kuwezeshwa kuipata. Bila kujali ni wapi unapoishi, una pesa kiasi gani, bila kujali dini yako, hadhi yako katika jamii, rangi yako, itikadi ya kisiasa au tatizo gani la kiafya ulilo nalo.
- Taarifa. Unapaswa kuambiwa tatizo ulilonalo na maana ya matibabu tofauti kwa afya yako. Mtu anayekuhudumia anapaswa kukuambia unahitaji kufanya nini ili upate nafuu na jinsi ya kuzuia tatizo hilo lisitokee tena.
- Fursa ya kuchagua. Unapaswa kuwa na uwezo wa kuamua ama kutibiwa au la, na namna gani. Pia unapaswa kuwa na fursa ya kuchagua wapi pa kwenda kupata matibabu.
- Usalama. Unapaswa kupewa taarifa inayostahili namna ya kuepukana na madhara ya dawa au matokeo mabaya yatokanayo na aina ya matibabu. Unapaswa pia kuelezwa jinsi ya kuzuia matatizo ya afya hatari siku zijazo.
- Heshima. Wakati wote unapaswa kutibiwa kwa heshima na unyenyekevu.
- Faragha/Usiri. Mambo unayomwambia daktari,muuguzi au wafanyakazi wa afya wengine, kamwe hayatakiwi kusikilizwa na watu wengine au kusemwa kwa wengine. Vipimo vinapaswa kutolewa kwa faragha-kwa namna ambayo wengine hawataweza kukuona. Kama kuna watu wengine ndani ya chumba, unapaswa kuambiwa ni akina nani na kwanini wapo hapo. Unayo haki ya kuwaomba waondoke ikiwa hutaki wawepo.
- Kujisikia vizuri. Unahitaji kusaidiwa kadri iwezekanavyo kujisikia vizuri unapokuwa unafanyiwa uchunguzi. Unapaswa pia kupatiwa sehemu inayofaa ya kusubiria matokeo na kutotakiwa kusubiri muda mrefu kupita kiasi.
- Huduma inayofuatia matibabu. Kama utahitaji huduma zaidi, unastahili kupatiwa fursa ya kurudi kwa daktari au tabibu aliyekuhudumia, au kupewa ripoti ya matibabu au huduma uliyopatiwa kuipeleka kwa daktari, muuguzi au au mfanyakazi mpya.