Hesperian Health Guides
Mfumo wa uzazi wa mwanamke
HealthWiki > Pale ambapo Wanawake hawana Daktari > Sura ya 4: Kuielewa miili yetu > Mfumo wa uzazi wa mwanamke
Yaliyomo
Katika sura hii:
Mwanamke ana viungo vinavyohusika na ngono au mapenzi nje na ndani ya mwili wake. Huitwa viungo vya uzazi. Sehemu ya nje huitwa mlango wa uke. Wakati mwingine watu hutumia neno uke kumaanisha sehemu yote. Lakini uke ni sehemu inayoanza kama mlango na kuelekea ndani kwenye tumbo la uzazi. Wakati mwingine uke hujulikana kama mfereji wa uzazi.
Mchoro ufuatao unaonesha jinsi mlango wa uke unavyoonekana na namna sehemu tofauti zinavyojulikana. Lakini kila mwili wa mwanamke ni tofauti. Kuna tofauti katika ukubwa, sura, na rangi ya viungo, hasa mikunjo ya nje na ndani.
VIUNGO VYA UZAZI VYA NJE
Uke: Via vya uzazi vyote ambavyo vinaonekana katikati ya miguu yako.
Mavuzi: Nywelenywele zinazoota juu ya uke.
Mashavu ya nje: Vifuniko vya ngozi vyenye nyamanyama laini na mafuta ambavyo hufungana pamoja miguu au mapaja yanapobanwa pamoja. Husaidia kulinda sehemu za ndani ya uke.
Mashavu ya ndani : Vifuniko vya ngozi vyenye nyamanyama laini na mafuta visivyo na mavuzi, na ambavyo hutoa msisimko vinapoguswa. Wakati wa tendo la ngono, mashavu ya ndani huvimba na rangi yake hubadilika na kuwa nzito zaidi.
Kinembe: Kinembe ni sehemu ndogo ambayo imeumbwa kama sehemu ya katikati ya ua au jicho la ua. Ni sehemu ya mlango wa uke ambayo ikiguswa hutoa msisimuko mkubwa. Kukigusa kinembe, na sehemu inayokizunguka, huamsha ashki kwa mwanamke na kusababisha kufikia kileleni.
Mlango wa uke: Sehemu ya kuingia au kutoka ukeni.
Kizinda: Ngozi nyepesi ndani ya mlango wa uke. Kizinda kinaweza kupanuka au kuchanika na kutoa damu kidogo kwa sababu ya kazi ngumu, michezo, au shughuli zingine. Hali hii inaweza kutokea pia mwanamke anapofanya tendo la ngono kwa mara ya kwanza. Vizinda hutofautiana. Baadhi ya wanawake huwa hawana kizinda kabisa.
Mkundu: Mlango wa utumbo, mahali ambapo kinyesi hupita kutoka mwilini. Mkundu huungana na rektamu ( sehemu ya chini ya utumbo inayokaribia mkundu).
Mlango wa njia ya mkojo: Njia ya mkojo ni mrija mfupi unaosafirisha mkojo kutoka mahali unapohifadhiwa kwenye kibofu na kuutoa nje ya mwili.
Matiti
Matiti yameumbika kwa umbo na ukubwa tofauti. Matiti huanza kuota binti anapofikisha umri kati ya miaka 10 na 15, anapobadilika kutoka usichana kuwa mwanamke kwa kuanza kupata hedhi. Matiti hutengeneza na kutoa maziwa kwa ajili ya mtoto baada ya kujifungua. Yakitomaswa kimapenzi, mwili wa mwanamke husisimka na uke hutoa ute au majimaji tayari kwa ajili ya tendo la ngono.
Ndani ya titi:
Tezi hutengeneza maziwa.
Mirija hupitisha maziwa kwenda kwenye chuchu.
Mifuko yakuhifadhi maziwa hadi mtoto atakapoyanyonya.
Chuchu hutoa maziwa nje. Wakati mwingine umbo la chuchu huchomoza kwa nje na nyingine ni bapa.
Ngozi nyeusi yenye vituta vidogo vidogo kuzunguka chuchu. Vituta vidogo vidogo hivyo hutengeneza mafuta ambayo husaidia kutunza chuchu ikiwa laini na katika hali ya usafi.
Viungo vya uzazi ndani ya mwili wa mwanamke.
Mfuko wa mayai (Ovari). Kila mwezi ovari hutoa au huachia yai moja lililo tayari ambalo husafiri kupitia mirija ya mayai ya uzazi. Wakati mbegu ya mwanaume inapoungana na yai la mama, mtoto hutengenezwa na kuanza kukua. Mwanamke ana ovari mbili, kila ovari ikiwa pembeni mwa tumbo la uzazi. Ovari moja ina ukubwa sawa na punje ya zabibu.
Mirija ya mayai. Mirija hii huunganisha tumbo la uzazi na ovari. Baada ya ovari kupevusha yai, yai hilo huachiwa na kusafiri kupitia mirija kuelekea kwenye tumbo la uzazi au mji wa mimba, au kizazi.
Mlango wa kizazi. Sehemu hii ndio mlango au mdomo wa kizazi ambayo hufungua na kufunga mlango wa uke. Mbegu ya kiume huweza kuingia kwenye kizazi kupitia tundu dogo kwenye mlango huu, lakini tundu hili huzuia vitu vingine visiingie kama vile uume. Wakati wa kujifungua mtoto, mlango huu hufunguka ili kumruhusu mtoto aweze kutoka nje.
Mji wa mimba. Mji huu ni mfuko uliotengenezwa kwa misuli. Kila mwezi damu ya hedhi hutoka kwenye huu mji. Mtoto hukulia katika mji huu wakati wa ujauzito.
Uke. Uke huunganisha eneo la nje la uke pamoja na mji wa mimba. Hii sehemu ya uke imetengenezwa kwa ngozi maalum ambayo hutanuka kirahisi wakati wa tendo la ngono na wakati wa kujifungua mtoto. Uke hutoa majimaji ambayo husaidia kuufanya uke uwe safi na kuzuia maambukizi.
Ukurasa huu ulihuishwa: 05 Feb 2018